ยากับการรักษา Covid 19

ยากับการรักษา Covid 19
       Covid-19 เป็นโรคการติดเชื้อไวรัสของระบบทางเดินหายใจที่มีการระบาดเรื่อยๆอย่างต่อเนื่อง โดยการรักษาโรคนี้ส่วนใหญ่จะอาศัยการใช้ยาเป็นหลัก ซึ่งก็มีหลายความเชื่อที่ผิดเกี่ยวกับการรักษาไม่ว่าจะเป็นการใช้ยา/สมุนไพรที่ไม่จำเป็น หรือ บางคนรับประทานยา/สมุนไพรที่ไม่ทราบชนิด หรือมีการบอกต่อๆกันมาจากในอินเทอร์เน็ตว่ายาดังกล่าวสามารถป้องกันการติด Covid-19 ได้ ซึ่งตอนนี้ต้องบอกว่ายังไม่มีงานวิจัยหรือการศึกษาชิ้นไหนที่ยืนยันว่ามียาหรือสมุนไพรใดๆสามารถป้องกันโควิดได้ (ยกเว้นยาฉีดกลุ่ม LAAB ซึ่งเป็น Antibody ที่ใช้ต้านเชื้อโควิด 19 ได้โดยตรง ซึ่งการใช้ต้องพิจารณาให้โดยแพทย์เท่านั้น) วันนี้เราก็จะมาพูดถึงในประเด็นต่างๆเกี่ยวกับยากับการรักษา Covid-19 กันครับ

       ยาที่ใช้สำหรับรักษา Covid 19 หลักๆ จะแบ่งเป็น 2 ชนิด 
1. ยาต้านไวรัสหรือยาฆ่าเชื้อ Covid-19 
       ยากลุ่มนี้จะเป็นยาที่ออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อไวรัส Covid-19 ยกตัวอย่างเช่น Favipiravir, Molnupiravir, Remdesivir และ Nirmatrelvir/Ritonavir เป็นต้น โดยยาต้านไวรัสกลุ่มนี้ตามกฎหมายไม่สามารถขายได้ที่ร้านขายยา จะเป็นการรับจากโรงพยาบาลเท่านั้น เนื่องจากเป็นยาควบคุมพิเศษหากมีการใช้โดยไม่สมเหตุสมผลบ่อยๆอาจก่อให้เกิดการดื้อยาของเชื้อได้

ยาต้านไวรัส Covid-19 จำเป็นต้องใช้ในผู้ป่วยทุกรายไหม?

       สำหรับยาต้านไวรัสไม่จำเป็นต้องใช้ในผู้ป่วยทุกราย เนื่องจากโรคนี้สามารถหายได้เองแต่จะให้ก็ต่อเมื่อผู้ป่วยมีอาการรุนแรง ยกตัวอย่างเช่น มีอาการปอดอักเสบ หายใจหอบเหนื่อย มีค่า Oxygen ในเลือด < 94%  เป็นต้น หรือผู้ป่วยที่เป็น จัดอยู่ในผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงที่อาจจะได้รับภาวะแทรกซ้อนจากโควิด หรืออาการโควิดจะรุนแรงกว่าคนทั่วไป ได้แก่

• อายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไป 
• โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) หรือโรคปอดเรื้อรังอื่นๆ 
• โรคไตเรื้อรัง (CKD) (stage 3 ขึ้นไป หรือมีค่า eGFR<60) 
• โรคหัวใจและหลอดเลือด 
• โรคหลอดเลือดสมอง 
• โรคมะเร็ง (ไมรวมมะเร็งที่รักษาหายแล้ว) 
•  เบาหวาน 
• ภาวะอ้วน (น้ำหนักมากกว่า 90 กก. หรือ BMI ≥30 กก./ตร.ม.) 
• ตับแข็ง (Child-Pugh class B ขึ้นไป) 
• ภาวะภูมิคุ้มกันต่ำ (เป็นโรคที่อยู่ในระหว่างได้รับยาเคมีบําบัดหรือยากดภูมิหรือ corticosteroid equivalent to prednisolone 15 มก./วัน นาน 15 วัน ขึ้นไป)
• ผู้ติดเชื้อ HIV ที่มี CD4 cell < 200 เซลล์/ลบ.มม

2. ยาสำหรับรักษาตามอาการ

       ยากลุ่มนี้จะมีจำหน่ายตามร้านยาทั่วไป และเป็นตัวหลักที่ใช้ในการรักษาโควิดในปัจจุบัน โดยใช้ทั้งในรายที่ได้รับยาต้านไวรัส และรายที่ไม่ได้รับยาต้านไวรัส โดยจะเลือกใช้ยาตามอาการของผู้ป่วย เช่น

• ยาลดอาการไอชนิดต่างๆ: เช่น N-acetylcysteine, Ambroxol, Bromhexine, Dextromethorphan 
• ยาลดอาการอักเสบเจ็บคอ: เช่น Ibuprofen, Naproxen, Etoricoxib และยาพ่นคอต่างๆ
• ยาแก้ปวดหัวลดไข้: เช่น Paracetamol, Ibuprofen
• ยาลดอาการมึนหัว: เช่น Dimenhydrinate, Betahistine, Flunarizine
• ยาลดน้ำมูก: เช่น Cetirizine, Loratadine, Chlorpheniramine, Brompheniramine
• ยาลดอาการท้องเสีย: เช่น Racecadotril, Loperamide, Smectite    
• ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย: ไม่มีความจำเป็นต้องใช้ในผู้ป่วย Covid-19 ยกเว้นกรณีมีการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อน ซึ่งพบได้ต่ำมาก (ประมาณร้อยละ 3 เท่านั้น) เช่นเจ็บคอร่วมกับมีไข้สูง และมีจุดหนองที่คอ ต่อมน้ำเหลืองใต้คอมีอาการบวมโตกดเจ็บเป็นต้น
• ฟ้าทะลายโจร: ยังไม่ได้มีการศึกษาใหญ่ๆที่ยืนยันชัดเจนว่ามีประโยชน์กับโควิดมากน้อยขนาดไหน แต่ด้วยฤทธิ์ลดการอักเสบ และฤทธิ์ต้านไวรัสของฟ้าทะลายโจรที่มีก็พบว่ายังมีประโยชน์กับอาการโควิดอยู่บ้าง และยังมีวิจัยอยู่ว่าสาร Andrographolide ที่เป็นสารสกัดจากฟ้าทะลายโจรยังมีฤทธิ์ยับยั้งการเพิ่มจำนวนของไวรัส Covid-19 ในเซลล์เนื้อเยื่อได้อีกด้วย (แต่ไม่สามารถป้องกันไวรัสเข้าสู่เซลล์ได้) ด้วยเหตุนี้การใช้ฟ้าทะลายโจรจึงแนะนำให้ใช้ได้กรณีที่เป็นโควิดแต่ไม่ได้มีการใช้ยาต้านไวรัส และไม่มีข้อห้ามใช้ของฟ้าทะลายโจร เช่น แพ้ฟ้าทะลายโจร ตั้งครรภ์ หรือทานยาต้านการแข็งตัวของเลือดอยู่เป็นต้น

บทความโดย ภก.ภูริวัจน์ เลิศเดชธนะศักดิ์
 

Refference

• https://covid19.dms.go.th/backend/Content/Content_File/Covid_Health/Attach/25660418150721PM_CPG_COVID-19_v.27_n_18042023.pdf
• https://samitivejchinatown.com/th/article/health/andrographis-paniculata
• Image ref: https://www.freepik.com/free-photo/covid19-arrangement-medical-desk_7561456.htm#fromView=search&page=1&position=1&uuid=5b27fbab-1cd4-4ea3-bd10-7b5a66dc6e0f